Sunday, May 24, 2015

ਹਿੰਦੀ/ ਦਰਦ ਭਰੀ ਆਵਾਜ਼



ਰਾਜੇਂਦਰ ਦੇਵਧਰੇ ਦਰਪਣ

ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਪੌੀਆਂ ਵਿਚ ਥੱਕ ਕੇ ਬੈਠੀ ਬੁਰਗ ਸ਼ਾਂਤੀਦੇਵੀ ਨੇ ਮਨੋਰਮਾ ਨੂੰ ਗੱਲਾਂ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਪੁੱਛ ਲਿਆ, ਭੈਣ, ਤੇਰੇ ਕਿੰਨੇ ਪੁੱਤਰ ਹਨ?”
ਮਨੋਰਮਾ ਨੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦੇ ਭਾਵ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, ਪੁੱਤਰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਇਕ ਧੀ ਜ਼ਰੂਰ ਐ। ਪ੍ਹਾਉਣ-ਲਿਖਾਉਣ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਚ ਖੁਸ਼ ਐ। ਮੇਰੀ ਦੇਖ ਭਾਲ ਵੀ ਉਹੀ ਕਰਦੀ ਐ।ਭੈਣ ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ, ਤੇਰੇ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚੇ ਨੇ?”
ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇਵੀ ਨੇ ਡੂੰਘਾ ਸਾਹ ਛੱਡਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਭੈਣ, ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਐ। ਉਹਨੂੰ ਬੜੇ ਲਾਡ-ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਪਾਲਿਆ। ਉਹਦੀ ਹਰ ਜਿੱਦ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਬਾਪ ਦੇ ਗੁਜ਼ਰਨ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ। ਹੁਣ ਉਹ ਆਪਣੀ ਅੱਡ ਗਰਿਸਤੀ ਵਸਾ ਕੇ ਮੌਜ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਿਹੈ
“ਤੇਰੀ ਕੋਈ ਧੀ ਨਹੀਂ ਹੈ?”
“ਧੀ!” ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਾਂਤੀਦੇਵੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਗਹਿਰੀ ਪੀੜ ਦੇ ਭਾਵ ਉੱਭਰ ਆਏ,  “…ਧੀ ਤਾਂ ਸੀ, ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੀ, ਪਰ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਜਨਮ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਅਨਗੌਲੀ ਰਹਿ ਗਈ। ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਾਰਨ ਬਚਪਨ ’ਚ ਈ ਬੀਮਾਰ ਹੋਈ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੀ ਗਈ।…ਜੇ ਮੈਂ ਧੀ-ਪੁੱਤਰ ਵਿਚ ਫਰਕ ਨਾ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅੱਜ…”
                                          -0-

Sunday, May 17, 2015

ਰੂਸੀ/ ਬੇਵਫਾਈ ਦੀ ਸਜ਼ਾ



ਮੈਕਸਿਮ ਗੋਰਕੀ

ਪਿੰਡ ਦੇ ਇਕ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਰੌਲਾ ਪਾ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀ ਲੰਘ ਰਹੀ ਸੀ। ਭੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਭੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਇਕ ਵੀਹ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕੱਦ-ਕਾਠ ਵਾਲੀ ਅਲਫ ਨੰਗੀ ਜਵਾਨ ਔਰਤ। ਇਕ ਘੋਾ ਗੱਡੀ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਹੱਥਾ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਿਆਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਸੱਜੇ-ਖੱਬੇ ਝੂਲਦੀ ਹੋਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹਦੇ ਪਿੰਡੇ ਉੱਤੇ ਕਾਲੀਆਂ-ਨੀਲੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਪਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਉਹਦੀ ਖੱਬੀ ਛਾਤੀ ਉੱਤੇ ਇਕ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਰਿਸ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਤੇ ਉਸਦਾ ਪੇਟ ਸੀ ਕਿ, ਡੰਡੇ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਜਾਂ ਬੂਟਾਂ ਹੇਠ ਕੁਚਲ ਕੇ ਉਸਦਾ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਤੀ ਨਾਲ ਬੇਵਫਾਈ ਕਰਨ ਬਦਲੇ ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।
ਘੋਾ ਗੱਡੀ ਉੱਤੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿਚ ਧੁੱਤ ਇਕ ਲੰਮਾ-ਤਕਾ ਆਦਮੀ ਖਾ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਸੈਦ ਰੂਸੀ ਕਮੀਜ਼ ਪਾਈ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਵੱਡੀ ਕਾਲੀ ਟੋਪੀ ਸੀ। ਉਹਦੇ ਇਕ ਹੱਥ ਵਿਚ ਲਗਾਮ ਸੀ ਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਚ ਹੰਟਰ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਵਾਰ-ਵਾਰੀ ਘੋੇ ਅਤੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਗੁੱਸੇ ਕਾਰਨ ਲਾਲ ਸੁਰਖ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਵੇਂ ਖੂਨ ਟਪਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਰੁਕ-ਰੁਕ ਕੇ ਹੰਟਰ ਮਾਰਦਾ ਹੋਇਆ, ਆਪਣੀ ਖੁਰਦਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਗਰਜਦਾ, ਹੋਰ ਲੈ ਕੁਤੀਏ! ਹਾ ਹਾ! ਹੋਰ ਲੈ!”
ਗੱਡੀ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਲੋਕ ਚੀਖ ਰਹੇ ਸਨ, ਚਿੱਲਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਹੱਸ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਦੇ ਸੀਟੀਆਂ ਵਜਾਉਂਦੇ, ਕਦੇ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿਚ ‘ਹੋ ਹੋ’ ਕਰਦੇ। ਬੱਚੇ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਭੱਜ-ਦੌੜ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਕੋਈ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਉਸ ਅੱਗੇ ਵਧਦੀ ਔਰਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜਾ ਕੇ ਉਹਨੂੰ ਗੰਦੀ ਗਾਲ੍ਹ ਦਿੰਦਾ। ਤਦ ਭੀੜ ਵਿਚ ਉੱਚਾ ਹਾਸਾ ਗੂੰਜਦਾ। ਭੀੜ ਵਿਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਉੱਤੇ ਗੈਰ-ਮਾਮੂਲੀ ਜੋਸ਼ ਸੀ। ਤਦੇ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਹੰਟਰ ਪਿਆ। ਉਹਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਦੁਆਲੇ ਹੋ ਕੇ ਉਸਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਆਦਮੀ ਨੇ ਹੰਟਰ ਨੂੰ ਝਟਕਿਆ ਤਾਂ ਇਕ ਤੇਜ਼ ਚੀਕ ਮਾਰ ਕੇ ਉਹ ਔਰਤ ਰਾਹ ਦੀ ਧੂੜ ਵਿਚ ਡਿੱਗ ਪਈ।
ਗਡੀ ਅੱਗੇ ਜੁਤਿਆ ਘੋੜਾ ਖੜਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਪਰ ਅਗਲੇ ਹੀ ਪਲ ਉਹ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਔਰਤ ਉੱਠ ਕੇ ਤੁਰ ਪਈ।
                                         -0-

Friday, May 8, 2015

ਹਿੰਦੀ/ ਲਗਾਉ




ਬਲਰਾਮ ਅਗਰਵਾਲ
ਮਾਤਾ ਜੀ ਹੁੰਦਿਆਂ ਦੂਜਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਕਮਰੇ ਦੀ ਸਾਫ-ਸਫਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਿਸ ਚੀਜ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਰੱਖਣਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਜਾਣਦੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋਏ ਹਨ, ਰਮਾ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਮਰਾ ਬੁਹਾਰਦੀ ਹੈ।
ਇੱਧਰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਨੇ ਰਮਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਢਿੱਲਾ ਜਿਹਾ ਪੁਰਾਣਾ ਮਸਨਦ (ਗੋਲ ਸਿਰਹਾਣਾ) ਸਟੋਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਲੰਘ ਉੱਤੇ ਕੰਧ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਰੱਖ ਲਿਆ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਉਹ ਕੁਰਸੀ ਉੱਤੇ ਘੱਟ, ਪਲੰਘ ਉੱਤੇ ਮਸਨਦ ਨਾਲ ਪਿੱਠ ਟਿਕਾ ਕੇ ਬੈਠੇ ਿਆਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
“ਪਿੱਠ ’ਚ ਦਰਦ ਐ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਮੂਵ ਮੰਗਵਾ ਦਿਆਂ ਬਾਊ ਜੀ?” ਰਮਾ ਨੇ ਮੌਕਾ ਪਾ ਕੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਮ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ।
“ਓ ਨਹੀਂ,” ਉਹ ਬੋਲੇ, “ਦਰਦ-ਦੁਰਦ ਕੁਝ ਨਹੀਂ…ਇਹ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਂਝ ਈ ਚੁੱਕ ਲਿਆਇਆ ਸਟੋਰ ’ਚੋਂ।”
“ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿਕੇ ਨਵਾਂ ਮਸਨਦ ਮੰਗਵਾ ਦਿਆਂ ਬਜ਼ਾਰੋਂ? ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਰਾਮਦੇਹ ਰਹੂਗਾ।” ਉਸਨੇ ਮੁੜ ਪੁੱਛਿਆ।
“ਨਹੀਂ ਬਹੂ,” ਉਹ ਇਸ ਵਾਰ ਸਿੱਧੇ ਬੈਠਦੇ ਹੋਏ ਬੋਲੇ, “ਕਿਹਾ ਨਾ, ਚੰਗਾ-ਭਲਾ ਹਾਂ।”
ਉਸਤੋਂ ਬਾਦ ਰਮਾ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ। ਹਾਂ, ਉਹਨੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ‘ਮੂਵ’ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਟਿਊਬ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ।
ਰਵੀ ਟਿਊਬ ਲੈ ਆਇਆ।
“ਕਿਸ ਲਈ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ?” ਟਿਊਬ ਪਤਨੀ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਫੜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਰਵੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।
“ਬਾਊ ਜੀ ਦੀ ਕਮਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੈ ਸ਼ਾਇਦ।” ਉਹ ਬੋਲੀ, “ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੇਜ ਉੱਤੇ ਰੱਖ ਆਉਂਦੀ ਹਾਂ। ਲੋੜ ਹੋਈ ਤਾਂ ਲਾ ਲੈਣਗੇ।” ਇੰਨਾ ਕਹਿ ਕੇ ਉਹ ਬਾਊ ਜੀ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵੱਲ ਚਲੀ ਗਈ।
ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਰੱਖਦੇ ਹੀ, ਬਾਹਰੋਂ ਆ ਰਹੀ ਹਲਕੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਦੇਖਿਆ, ਸਿਰਹਾਣੇ ਨਾਲ ਪਿੱਠ ਲਾਈ ਬਾਊ ਜੀ ਪਲੰਘ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਮਸਨਦ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਮੂੰਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਧਾਰ ਵਹਿ ਰਹੀ ਹੈ।
                                       -0-

Friday, May 1, 2015

ਗੋਸ਼ਤ ਦੀ ਗੰਧ



 ਸੁਕੇਸ਼ ਸਾਹਨੀ

ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਉਹਦੇ ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਸਾਲੇ ਨੇ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਤੇ ਅਚਾਨਕ ਉਸਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਦੇਖ ਉਹ ਇੰਜ ਇੱਕਠਾ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਉਹਦੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਉਹਦੀ ਇੱਕੋ-ਇਕ ਨਿੱਕਰ ਵੀ ਖਿੱਚ ਲਈ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੋ ਕੇ ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਜੇ ਵਾਸਤੇ ਅੰਦਰ ਆਉਣ ਲਈ ਰਾਹ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਲੇ ਦੀਆਂ ਇਸ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੀ ਪਿਚਕੀਆਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਵਰਗੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਵੇਖਦਾ ਰਹਿ ਗਿਆ।
ਅੰਦਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਉਹਦੀ ਨਜ਼ਰ ਬਦਰੰਗ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਤੋਂ ਉੱਖੜ ਰਹੇ ਪਲਸਤਰ ਉੱਤੇ ਪਈ ਤਾਂ ਉਹ ਸੋਚੀਂ ਪੈ ਗਿਆ। ਅਗਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਟੁੱਟੇ-ਫੁੱਟੇ ਸੋਫੇ ਉੱਪਰ ਬੈਠਿਆਂ ਉਹਨੂੰ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਲੱਗਾ। ਉਹਨੂੰ ਲੱਗਾ, ਨਾਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਉਹਦੇ ਸੱਸ-ਸਹੁਰਾ ਤੇ ਪਤਨੀ ਉਹਦੇ ਅਚਾਨਕ ਆ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਭੈਭੀਤ ਹੋ ਕੇ ਕੰਬਦੇ ਹੋਏ ਕੁਝ ਬੁਦਬੁਦਾ ਰਹੇ ਸਨ।
ਰਸੋਈ ਵਿੱਚੋਂ ਸਟੋਵ ਦੇ ਜਲਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਕ ਦਮ ਤਾਜ਼ਾ ਮਾਸ ਅਤੇ ਖ਼ੂਨ ਦੀ ਮਿਲੀ-ਜੁਲੀ ਗੰਧ ਉਹਦੀਆਂ ਨਾਸਾਂ ਵਿਚ ਭਰ ਗਈ। ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦਾ ਵਹਿਮ ਸਮਝਦਾ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਸੱਸ ਨੇ ਖਾਣਾ ਪਰੋਸਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈਰਾਨ-ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਦੇਖਦਾ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਸਬਜ਼ੀ ਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਾਸ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਤਾਜ਼ਾ ਟੁਕੜੇ ਤੈਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਬਸ, ਉਸੇ ਛਿਣ ਉਹਦੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਸਭ ਕੁਝ ਆ ਗਿਆ। ਸਹੁਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪੂਰੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਦੀ ਕਮੀਜ਼ ਪਾ ਕੇ ਬੈਠੇ ਸਨ ਤਾਕਿ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗੋਸ਼ਤ ਰਹਿਤ ਬਾਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਦੇਖ ਸਕੇ। ਆਪਣੀ ਤਰਫੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰੀ ਵਰਤੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਗੋਸ਼ਤ ਉਤਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪੈ ਗਏ ਟੋਇਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਕੋਅ ਸਕੇ। ਸੱਸ ਵੀ ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਇਕ ਪਾਟਿਆ ਜਿਹਾ ਦੁਪੱਟਾ ਲਈ ਬੈਠੀ ਸੀ ਤਾਕਿ ਕਿੱਥੋਂ ਗੋਸ਼ਤ ਲਾਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲੱਗੇ। ਸਾਲਾ ਕੰਧ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਈ ਉਦਾਸ ਖੜਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਉੱਚੀ ਨਿੱਕਰ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਮਾਸ-ਰਹਿਤ ਪੱਟਾਂ ਨੂੰ ਲਕੋਣ ਦੀ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹਦੀ ਪਤਨੀ ਸਬਜੀ ਦੀ ਪਲੇਟ ਵਿਚ ਚਮਚਾ ਹਿਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕੁਝ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ।
ਰਾਕੇਸ਼ ਜੀ, ਲਓ ਨਾ!ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਹਦੇ ਕੰਨੀਂ ਪਈ।
ਮੈਂ ਆਦਮੀ ਦਾ ਗੋਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ।ਪਲੇਟ ਨੂੰ ਪਰੇ ਧੱਕਦੇ ਹੋਏ ਉਹਨੇ ਕਿਹਾ। ਆਪਣੀ ਚੋਰੀ ਫੜੀ ਜਾਣ ਕਾਰਨ  ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਸਫੈਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
ਕੀ ਹੋਇਆ ਤੁਹਾਨੂੰ?…ਸਬਜੀ ਤਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਪਨੀਰ ਦੀ ਹੈ।ਪਤਨੀ ਨੇ ਹੈਰਾਨੀ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਉਹਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ।
ਬੇਟਾ, ਨਰਾਜ਼ ਨਾ ਹੋ…ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੀ ਖਾਤਰ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ…।ਸੱਸ ਨੇ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹਿਆ।
ਦੇਖੋ, ਮੈਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।ਉਹਨੇ ਮੁਸਕਰਾ ਕੇ ਕਿਹਾ, ਮੈਨੂੰ ਦਿਲੋਂ ਆਪਣਾ ਪੁੱਤਰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਮਾਸ ਪਰੋਸਣਾ ਬੰਦ ਕਰੋ। ਜੋ ਖੁਦ ਖਾਂਦੇ ਹੋ, ਉਹੀ ਖੁਆਓ। ਮੈਂ ਖੁਸ਼ੀ-ਖੁਸ਼ੀ ਖਾ ਲਵਾਂਗਾ।
ਉਹ ਸਭ ਦੁਚਿੱਤੀ ਵਿਚ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜੇ ਸਨ। ਤਦੇ ਉਹਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆਪਣੇ ਸਾਲੇ ਉੱਤੇ ਪਈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਮਿੱਠੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਵੱਲ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੱਸ-ਸਹੁਰਾ ਇੰਜ ਹੈਰਾਨ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਸ਼ੇਰ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ। ਪਤਨੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੰਝੂ ਵਹਿ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਭ ਵੇਖਕੇ ਉਹਨੇ ਸੋਚਿਆ ‘ਕਾਸ਼! ਗੋਸ਼ਤ ਦੀ ਇਹ ਗੰਧ ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆ ਗਈ ਹੁੰਦੀ।’
                                   -0-