Sunday, August 26, 2012

ਹਿੰਦੀ/ ਮੰਗਲਾ


ਊਸ਼ਾ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ (ਡਾ.)

ਕਿੰਨੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੱਥ ਆਇਆ ਸੀ। ਪਿਤਾ ਨੇ ਫਟਾਫਟ ਸਾਰੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਧੀ ਨੂੰ ਦੁਲਹਨ ਬਣਾ ਕੇ ਵਿਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਡੋਲੀ ਤੋਂ ਉਤਰਣ ਮਗਰੋਂ ਦਹਿਲੀਜ਼ ਤਕ ਪੈਰ ਪਹੁੰਚੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਿ ਦੁਲਹੇ ਨੂੰ ਅਚਾਣਕ ਉਲਟੀ ਆਈ। ਖੂਨ ਦੀ ਉਲਟੀ ਤੇ ਫਿਰ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਨੇ ਆ ਘੇਰਿਆ। ਲਾਲ ਸੁਰਖ ਜੋੜੇ ਵਿਚ ਪੱਥਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਬਣੀ ਮੰਗਲਾ ਸਭ ਕੁਝ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ।
ਡਾਕਟਰ ਆਇਆ। ਲਾੜੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਉੱਥੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਸਪਤਾਲ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੰਗਲਾ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ। ਇਕ ਪਲ ਲਈ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੱਤੀ।
ਮੰਗਲਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਧੀ ਦਾ ਸੁਹਾਗ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਦਾਅ ਉੱਤੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ, ਹਾਰੇ ਹੋਏ ਜੁਆਰੀਏ ਵਾਂਗ। ਪਰ ਉਹ ਧੀ ਦਾ ਸੁਹਾਗ ਨਹੀਂ ਬਚਾ ਸਕਿਆ।
ਮੰਗਲਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਭੁਚਾਲ ਆ ਗਿਆ। ‘ਕੁਲਛਣੀ ਮੰਗਲਾ, ਜਿਹੜੀ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ’ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਬਣ ਕੇ ਡਿੱਗ ਪਈ! ਹੁਣ ਰੰਡੇਪਾ ਕੱਟੇ।’
ਇਹ ਸਭ ਸੁਣ ਕੇ ਮੰਗਲਾ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ ‘ਕੀ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ? ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤਾਂ ਉਹ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਬਲੱਡ-ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਸਨ। ਇਲਾਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਮਰੀਜ਼ ਦਾ ਠੀਕ ਹੋਣਾ ਅਸੰਭਵ ਸੀ।’
ਵਿਧਵਾ ਮੰਗਲਾ ਧਨ-ਮਨ ਲੁਟਾ ਕੇ ਕੁਆਰੀਆਂ ਸਾਹਾਂ ਅਤੇ ਆਹਾਂ ਲੈ ਕੇ ਪੇਕੇ ਮੁੜ ਆਈ।
                                         -0-

Tuesday, August 21, 2012

ਹਿੰਦੀ/ ਸੁਬੀਰਾ ਦੀ ਮਾਂ


ਊਸ਼ਾ ਮਹਿਤਾ ਦੀਪਾ
ਕੱਲ੍ਹ ਬਿਰਧ ਰਜੀਆ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਘਾਤਕ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਘਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਧੀ ਸੁਬੀਰਾ ਡਿਊਟੀ ਉੱਤੇ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਧੀ ਦੂਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਨੇ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਸੀ। ਸੁਬੀਰਾ ਹਸਪਤਾਲ ਪੁੱਜੀ ਤਾਂ ਸਹਿਮ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਸੀ। ਡਾਕਟਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਕੱਲੀ ਸੁਬੀਰਾ ਘਬਰਾ ਗਈ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਤੁਰੰਤ ਭਰਾ ਅਤੇ ਭੈਣ ਨੂੰ ਫੋਨ ਰਾਹੀਂ ਮਾਂ ਦੇ ਸੀਰੀਅਸ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦੇਣਾ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼ ਸਮਝਿਆ ਸੀ।
ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਰੰਗ ਲਿਆਈ। ਰਜੀਆ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ।
ਸਵੇਰੇ ਜਦੋਂ ਸੁਬੀਰਾ ਦੇ ਭੈਣ ਭਰਾ ਪਹੁੰਚੇ, ਰਜੀਆ ਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਆ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਵਿਚ ਦੇਖ ਭਰਾ ਸੁਬੀਰਾ ਉੱਤੇ ਵਰ੍ਹ ਪਿਆ, ਤੈਨੂੰ ਤਾਂ ਜਵਾਂ ਈ ਅਕਲ ਨਹੀਂਮਾਂ ਨੂੰ ਖੰਘ ਵੀ ਆਵੇ ਤਾਂ ਫੋਨ ਕਰ ਦਿੰਨੀਂ ਐਂ। ਪਤਾ ਐ ਕਿੰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਛੱਡ ਕੇ ਆਇਐਂ…ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸਮਝ।
ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਵੀ ਬੁੜਬੁੜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਆਉਣਾ ਕਿਹੜਾ ਸੌਖਾ ਔ। ਕੰਮ ਦਾ ਹਰਜਾ ਤਾਂ ਹੈ ਈ, ਪੈਸਾ ਵਾ ਪੂਰਾ ਲਗਦੈ। ਫੋਨ ਕਰਨ ’ਚ ਕਾਹਲ ਨਾ ਕਰਿਆ ਕਰ।
ਕੱਲ੍ਹ ਮਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਏਨੀ ਖਰਾਬ ਸੀ ਕਿ ਬਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਘੱਟ ਈ ਸੀ…ਰੋਣ ਹੱਕੀ ਸੁਬੀਰਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣੀ ਚਾਹੀ।
ਤਾਂ ਥੋੜੀ ਉਡੀਕ ਹੋਰ ਕਰ ਲੈਂਦੀ…ਤੇ ਸੁਣ, ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਫੋਨ ਉਦੋਂ ਈ ਕਰੀਂ ਜਦੋਂ…ਭਰਾ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਸਤਵੇਂ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਨਾਲ ਹੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਵੀ ਬੋਲ ਪਈ, ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆ ਕੇ ਅਸੀਂ ਕਰ ਵੀ ਕੀ ਲਵਾਂਗੇ?
ਆਪਣਾ ਸਮਾਨ ਚੁੱਕ ਕੇ ਜਦੋਂ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਸੁਬੀਰਾ ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਮਾਂ ਵੱਲ ਗਈ। ਛੱਤ ਵੱਲ ਦੇਖ ਰਹੀਆਂ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਪਥਰਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ। ਜਾ ਰਹੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸੁਬੀਰਾ ਨੇ ਚੀਕਣਾ ਚਾਹਿਆ, ਪਰ ਆਵਾਜ਼ ਉਸ ਦੇ ਸੰਘ ਵਿਚ ਅਟਕ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ।
                                        -0-


Sunday, August 12, 2012

ਹਿੰਦੀ/ ਕੁੱਤਾ


ਡਾ. ਚੰਦਰ ਸੋਨਾਨੀ

ਮੈਂ ਭੋਜਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਕੁੱਤਾ ਆ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਦੁਤਕਾਰਿਆ, ਡਰਾਇਆ, ਪਰ ਉਹ ਟਸ ਤੋਂ ਮਸ ਨਾ ਹੋਇਆ। ਮਦਦ ਲਈ ਮੈਂ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ, ਜਰਾ ਇੱਕ ਸੋਟੀ ਲਿਆਵੀਂ
ਭਰਾ ਸੋਟੀ ਲੈ ਆਇਆ ਤੇ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਮਾਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਕੁੱਤਾ ਭਰਾ ਦੀ ਇਸ ਹਰਕਤ ਨਾਲ ਭਡ਼ਕ ਗਿਆ। ਉਹ ਇਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਗੁਰਰਾਇਆ ਕਿ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਡਰ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਵੀ ਡਰ ਗਿਆ। ਕੀ ਪਤਾ ਝਪਟ ਪਵੇ। ਮੈਂ ਤਾ ਆਪਣਾ ਕੁੱਤਾਪੁਣਾ ਭੁੱਲ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ।
ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਘਿਰਣਾ ਨਾਲ ਰੋਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਮੈਂ ਉਸ ਵੱਲ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਕੁੱਤਾ ਥੋੜੀ ਦੇਰ ਉਸ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਘੂਰਦਾ ਰਿਹਾ, ਫਿਰ ਬੋਲਿਆ, ਬੱਸ, ਏਨਾ ਹੀ?
ਹੋਰ ਕੀ ਸਾਰਾ ਲਵੇਂਗਾ? ਇਥੇ ਕੀ ਕਮਾ ਕੇ ਰੱਖ ਗਿਆ ਸੀ?ਮੈਂ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।
ਤਾਂ ਤੂੰ ਕਿਹੜਾ ਆਪ ਕਮਾਇਐ? ਉਹ ਵੀ ਗੁਰਰਾਇਆ, ਹਰਾਮ ਦੀ ਕਮਾਈ ਐਹਰਾਮ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਬਟਵਾਰਾ ਇੰਜ ਹੁੰਦੈ?
ਹਰਾਮ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕੋਈ ਬਟਵਾਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲਗੀ ਕਮਾਈ ਉਸੇ ਦੀ। ਅੱਜਕਲ ਦੋ ਨੰਬਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ’ਚ ਵੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣਾ ਚਾਹਿਆ।
ਮੈਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੁਣਨਾ, ਅੱਧ ਦੇ ਦੇ।ਉਹ ਘੂਰਦੇ ਹੋਏ ਬੋਲਿਆ।
ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦਿਆਂ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਬੋਲਿਆ, ਅੱਧਾ ਨਹੀਂ ਦਿਆਂਗਾ। ਇਹ ਟੁਕੜਾ ਲੈਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਲੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉੱਡ ਜਾ ਇੱਥੋਂ।
ਤਾਂ ਫਿਰ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ?ਉਹ ਫ਼ੈਸਲਾਕੁਨ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲਿਆ।
ਨਹੀਂ, ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਦਿਆਂਗਾ। ਜੋ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਰ ਲੈ।ਮੈਨੂੰ ਫਿਰ ਗੁੱਸਾ ਆ ਗਿਆ।
ਮੈਂ ਵੱਢ ਖਾਊਂਗਾ।ਉਹ ਚਿਤਾਵਨੀ ਭਰੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲਿਆ।
ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਕੁਟਿਲ ਮੁਸਕਾਨ ਖੇਡ ਰਹੀ ਸੀ।
ਮੈਂ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਾਲ-ਪੀਲਾ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ਓਏ, ਭੱਜ ਜਾ ਇੱਥੋਂ।ਤੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ਦੇਵੀਂ ਜਰਾ ਸੋਟੀ ਮੈਨੂੰ…।
ਉਹ ਉੱਠ ਖੜਾ ਹੋਇਆ। ਉਹਦਾ ਭਿਆਨਕ ਚਿਹਰਾ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਂ ਕੰਬ ਗਿਆ। ਅੱਗ ਵਰ੍ਹਾਉਂਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਘੂਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੋਲਿਆ, ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ, ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ।
ਤੇ ਉਹ ਉਸ ਰੋਟੀ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਦੇਖੇ ਬਗੈਰ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਿਆ ਕਿ ਮੇਰੀ ਪੂਛ ਪਿਛਲੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਟੰਗਾਂ ਵਿਚ ਦਬੀ ਹੋਈ ਸੀ।
                         -0-
  

Monday, August 6, 2012

ਹਿੰਦੀ/ ਅਭਿਆਸ


ਐਸ.ਐਨ. ਸਿੰਘ
ਮਾਂ ਅੱਠ-ਦਸ ਇੱਟਾਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਫੇਰਾ ਲਾਉਂਦੀ। ਬੱਚਾ ਵੀ ਮਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ-ਪਿੱਛੇ ਓਨੇ ਹੀ ਫੇਰੇ ਲਾਉਂਦਾ ਜਿੰਨੇ ਮਾਂ, ਪਰ ਖਾਲੀ ਹੱਥ। ਇੱਟਾਂ ਦੇ ਭੱਠੇ ਵਿਚ ਇਹ ਨਿੱਤ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ।
ਭੱਠੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਬੈਠਾ ਇਹ ਸਭ ਦੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਅਚਾਨਕ ਉਹਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਇੱਕ ਖਿਆਲ ਆਇਆ।
ਤੇਰਾ ਮੁੰਡਾ ਬੇਕਾਰ ਤੇਰੇ ਪਿੱਛੇ-ਪਿੱਛੇ ਚੱਕਰ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨੂੰ ਵੀ ਇਕ ਇੱਟ ਫੜਾ ਦਿਆ ਕਰ।ਉਹਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਮਝਾਇਆ।
ਮਾਂ ਨੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨ ਕੇ ਇੱਕ ਇੱਟ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤੀ। ਬੱਚੇ ਨੇ ਡਿਗਦੇ-ਢਹਿੰਦੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੇਰਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲਿਆ।
ਵੈਰੀ ਗੁੱਡ!ਮਾਲਕ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ  ਬੋਲਿਆ, ਕੱਲ੍ਹ ਇਹਨੂੰ ਦੋ ਇੱਟਾਂ ਫੜਾ ਦੀਂ।
                         -0-